Trong kinh cầu Đức mẹ Maria có câu ca tụng cầu nguyện: “Regina familiae - Nữ vương các gia đình“.
Tại sao lại ca tụng kêu cầu Đức mẹ Maria như thế?
Hình ảnh nếp sống gia đình có từ ngàn xưa ngay từ khi Thiên Chúa tạo dựng vũ trụ con người đầu tiên Ông Bà Adong - Evà. (St 2,09-25). Và được Thiên Chúa chúc phúc lành cho sinh sống trong khu vườn địa đàng ngay nơi trần thế.
Nhưng vì căn nguyên tội lỗi do Ông Bà nguyên tổ lỗi luật Thiên Chúa gây ra, nên nếp sống gia đình ngay từ gia đình đầu tiên của Adong-Evà đã vướng mắc lún sâu vào tình trạng đố kỵ chia rẽ đi đến bạo lực ganh ghét giết nhau: Cain giết em mình là Abel. (St 4, 1-15)
Trong dòng lịch sử nhân loại xưa nay, hình ảnh nếp sống gia đình dù có trải qua những biến chuyển thay đổi lên xuống, những suy luận trái ngược, vẫn cần thiết cùng hằng luôn được duy trì bảo vệ.
Hình ảnh nếp sống gia đình vẫn có vị trí chỗ đứng quan trọng trong đời sống xã hội cùng tôn giáo, với phần lớn con người.
Đời sống con người cần có tình yêu thương gắn bó thân thiết. Những người thân yêu ruột thịt trong gia đình trao cho nhau nhu cầu tình yêu thương thắm thiết đó rất sâu thẳm: vợ chồng cho nhau, cha mẹ con cái cho nhau, anh chị em cho nhau. Từ nếp sống gia đình con người học hỏi có kinh nghiệm thế nào là tình yêu thương gắn bó thân thiết.
Đời sống con người luôn cần đến sự tương quan nâng đỡ trợ giúp nhau, nhất là trong những hoàn cảnh gặp khó khăn khúc mắc. Gia đình là bến bờ thích hợp cùng đúng lúc và lâu dài cho nếp sống như thế. Đời sống con người từ lúc bước chân vào trường đời phải sống chiến đấu lựa chọn. Nếp sống giáo dục gia đình ngày xưa cha mẹ anh chị em sống trao cho nhau là trường học đầu tiên mang đến những bài học mẫu gương, cùng kinh nghiệm cho suy nghĩ con đường cuộc sống.
Và cũng từ nơi nếp sống gia đình những người con, người trẻ học biết được nếp sống nhân bản lễ nghĩa, thế nào là lòng trung thành, các gía trị đời sống thế nào là lòng nhân nghĩa trong chiều tương quan với Thiên Chúa Thượng Đế, và trong chiều tương quan xã hội với con người trong xã hội.
Xưa nay không ai chối cãi, những điều căn bản trong cuộc sống có được những thói quen căn bản tốt lành mạnh như giữ vệ sinh thân thể, biết đọc biết viết…là do cha mẹ gia đình hướng dẫn tập dậy cho.
Lẽ dĩ nhiên xưa nay vẫn có những người, vì hoàn cảnh số phận không may mắn, không có nếp sống gia đình cha mẹ con cái, anh chị em, đầm ấm…nhưng họ vẫn có cuộc sống căn bản tốt đẹp lành mạnh và thành công.
Nhưng dù thế nào đi nữa, nếp sống gia đình vẫn luôn là hình ảnh cao đẹp cùng đóng vai trò thực tế hằng sống động trong tâm trí con người. Và con người khi có gia đình họ luôn xây dựng hình ảnh cao qúi đó cho con cái gia đình mình.
Phúc âm nói đến gia đình thánh ngày xưa ở Nazareth có Chúa Giêsu là con Thiên Chúa, hình ảnh nguyên thủy về tình yêu thương của Thiên Chúa, về sự khôn ngoan và sự trọn lành thánh thiện.
Có mẹ Chúa Giêsu, đức mẹ Maria, người được Thiên Chúa gìn giữ không mắc tội tổ tông truyền lại, là một tạo vật cao qúi toàn vẹn trong công trình tạo dựng của Thiên Chúa trên trần gian.
Có Giuse, người bạn đường của mẹ Maria, và là người trưởng gia đình cha nuôi Chúa Giêsu, làm lụng lo việc cơm áo cho gia đình. Trong đời sống là trưởng gia đình thánh gia, Giuse đã trải qua những biến chuyển đoạn đường đời sống, như phúc âm thuật lại, có nhiều thử thách chịu đựng trong âm thầm với lòng khiêm nhượng sâu thẳm. Giuse đã phải sống dấn thân với nhiều hy sinh chịu đựng, vì trách nhiệm sự no ấm, bảo vệ gìn giữ gia đình cho mẹ Maria và Chúa Giêsu.
Dù là gia đình thánh gia khi xưa, nhưng nếp sống gia đình thánh cũng có những căng thẳng, như phúc âm thuật lại chuyến hành hương gia đình lên đền thờ Jerusalem. Sau hành hương Chúa Giêsu ở lại đền thờ một mình để cho cha Giuse và mẹ Maria đi tìm kiếm ba ngày. Khi gặp lại con, trẻ Giesu thay vì mừng rỡ lại lạnh lùng nói ngay sao cha mẹ lại tìm con, con còn phải lo chu toàn việc Chúa Cha trao cho.!
Đó là hình ảnh đời sống chung trong gia đình. Và hình ảnh căng thẳng như thế hằng đã xẩy ra trong các gia đình chúng ta xưa nay. Gốc rễ nảy sinh sự căng thẳng trong nếp sống gia đình có từ sự không hoàn thiện thuộc về con người.
Nếp sống gia đình thánh gia, dù có trải qua căng thẳng, nhưng như phúc âm viết thuật lại, luôn có bầu không khí kính trọng nhau, chú ý đến nhau và thể hiện tình yêu thương giữa nhau sâu đậm: Chúa Giêsu về nhà sống vâng lời cha mẹ mình, và mẹ Maria tế nhị kín đáo gìn giữ những lời nói hình ảnh con mình trong tâm hồn.
Phẩm chất một nếp sống chung như thế, Hội Thánh hằng mong ước cổ vũ cho mọi gia đình, cho mọi cộng đoàn, nơi đó con người sống gắn bó liên kết với nhau thể theo ý muốn của Thiên Chúa. Và chính vì thế Đức Mẹ Maria được ca ngợi kêu cầu là „Regina Familiae - Nữ vương các gia đình“.
Đức mẹ Maria là hình ảnh gương mẫu của gia đình thánh gia Nazareth, nơi đó các gia đình về phương diện con người, và cộng đoàn chung sống tìm gặp được ánh sáng ngôi sao hướng dẫn. Trong ý nghĩa đó đức mẹ Maria, mẹ của „gia đình thánh" là nữ vương của mỗi gia đình. „Trong thời điểm đại dịch này, giữa biết bao khó khăn tâm lý, cả về kinh tế và y tế, tất cả những điều này trở nên hiển nhiên: mối dây liên kết gia đình đã và đang bị thử thách nặng nề nhưng đồng thời vẫn là điểm quy chiếu vững bền nhất, là sức hỗ trợ mạnh mẽ nhất, là thành trì không thể thay thế để duy trì toàn thể cộng đồng nhân loại và xã hội.
Vì thế chúng ta hãy hậu thuẫn gia đình! Hãy bảo vệ gia đình khỏi những gì làm tổn hại vẻ đẹp của nó. Hãy tiếp cận mầu nhiệm tình yêu này với sự ngạc nhiên, thận trọng và dịu dàng. Hãy cam kết gìn giữ mối liên kết quý giá và mong manh của gia đình: con cái, cha mẹ, ông bà… Cần thắt chặt những mối dây liên kết này để sống và sống tốt, để làm cho nhân loại thêm tình huynh đệ.“ (Đức Thánh cha Phanxico, Thông điệp khai mạc Năm gia đình 19.03.2021).
„Regina familiae - Nữ vương các gia đình!“
Cầu cho các gia đình chúng con!
Lm. Daminh nguyễn Ngọc Long