Khi trẻ bị sốt cần chăm sóc đúng cách và hạ sốt kịp thời để tránh các biến chứng. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc hạ sốt quá nhiều có thể khiến trẻ gặp phải một số tác dụng không mong muốn. Vậy trẻ sốt bao nhiêu độ là nguy hiểm? Bao nhiêu độ cần uống thuốc?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng – Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Nguyên nhân khiến trẻ bị sốt

Sốt ở trẻ được phân loại thành hai nhóm nguyên nhân chính: 

• Sốt do nhiễm trùng: Virus, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng, siêu vi là những tác nhân gây sốt do nhiễm trùng ở đa số trẻ em, thường gặp ở các bệnh như viêm phổi, viêm tiểu phế quản, viêm đường hô hấp cấp, hoặc trẻ sốt xuất huyết, tay chân miệng, viêm họng, Amidan, viêm tai giữa,…
• Sốt không do nhiễm trùng: Trẻ có thể bị sốt khi mắc một số bệnh lý liên quan đến hệ thống cấu tạo máu, mô liên kết, u hoặc một số bệnh không do nhiễm trùng khác như: Lupus ban đỏ, viêm động mạch, viêm tắc tĩnh mạch,… Ngoài ra, trẻ có thể sốt do trúng gió, say nắng, sau tiêm ngừa, mọc răng hay do mẹ ủ ấm cho trẻ không đúng cách. (1)

Trẻ em sốt bao nhiêu độ là nguy hiểm?

Theo chia sẻ của ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng, trẻ sốt trên 39 độ được xếp vào những trường hợp nguy hiểm bởi đây là mức thân nhiệt rất cao, có thể khiến trẻ bị co giật và gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe. 

Thân nhiệt của trẻ em thường cao hơn từ 0.5 – 1 độ so với người trưởng thành. Nghĩa là, nhiệt độ cơ thể của trẻ bình thường sẽ dao động trong khoảng từ 36.5 – 37.5 độ C và khi nhiệt độ vượt qua 37.5 độ C, trẻ bắt đầu sốt. Khi nhiệt độ cơ thể tăng càng cao, mức độ sốt của trẻ ngày càng nguy hiểm, cụ thể:

• Thân nhiệt dao động 37.5 – 38.5 độ C: Trẻ sốt nhẹ.
• Thân nhiệt dao động 38.5 – 39 độ C: Trẻ sốt vừa.
• Thân nhiệt dao động 39 – 40 độ C: Trẻ sốt cao, nguy hiểm.
• Thân nhiệt trên 40 độ C: Trẻ sốt rất cao, cực kỳ nguy hiểm.

Tuy nhiên, để theo dõi sự thay đổi thân nhiệt của trẻ, điều quan trọng là phụ huynh cần phải đo chính xác. Nhiệt kế thủy ngân và nhiệt kế điện tử là hai loại nhiệt kế thường được dùng để đo nhiệt độ cho trẻ ở vùng nách, miệng, trán và hậu môn. Tùy vào từng khu vực, thân nhiệt của trẻ sẽ có thay đổi khác nhau nhưng nhiệt độ cao nhất là ở hậu môn. Do đó, bố mẹ chỉ nên chú ý rằng khi đo ở nách, nhiệt độ của trẻ trên 38 độ là sốt. (2)

Trẻ sốt bao nhiêu độ cần uống thuốc?

Hiện nay, việc hạ sốt cho trẻ có thể được thực hiện bằng phương pháp dùng thuốc hoặc không dùng thuốc. Đối với cách hạ sốt bằng thuốc, trẻ thường sẽ hạ sốt nhanh hơn nhưng một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng phụ. Vậy trẻ sốt bao nhiêu độ thì mẹ nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt? 

ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng cho biết, “Khi trẻ bị sốt, chúng ta cần dựa vào nhiều yếu tố như độ tuổi của trẻ, mức độ sốt, nguyên nhân gây sốt, tiền sử bệnh của trẻ để lựa chọn loại thuốc với liều lượng phù hợp”. 

• Đối với trẻ sốt dưới 38 độ: Trẻ sốt dưới 38 độ được xem là sốt nhẹ nên bố mẹ chưa cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt ngay. Tại thời điểm này, hạ sốt bằng phương pháp không dùng thuốc sẽ là lựa chọn tốt nhất cho trẻ. Bố mẹ nên dùng khăn ấm đắp trán, lau người (vùng nách, trán, bẹn, cổ), mặc quần áo thoáng mát, bổ sung nước để hạ thân nhiệt, đồng thời, theo dõi các biểu hiện của trẻ để có biện pháp xử lý kịp thời nếu trẻ xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm. Đối với trẻ nhỏ còn bú sữa mẹ, mẹ nên cho trẻ bú theo nhu cầu và tăng cữ bú nhằm cung cấp đủ nước và các dưỡng chất cần thiết cho trẻ. Trẻ trên 6 tháng tuổi, bố mẹ có thể cho trẻ uống dung dịch Oresol để hạ sốt, bù điện giải.
• Trẻ sốt từ 39 độ trở lên: Khi sốt cao trên 39 độ, mẹ nên cho trẻ dùng thuốc hạ sốt càng sớm càng tốt để giảm nguy cơ trẻ sốt cao co giật. Bên cạnh đó, mẹ nên kết hợp với một số cách hạ sốt không dùng thuốc như dùng khăn ấm chườm trán, lau người,… Lưu ý, các loại thuốc hạ sốt được sử dụng cho trẻ cần có sự đồng ý của bác sĩ và tuân thủ theo đúng liều lượng và loại thuốc bác sĩ chỉ định. Trong trường hợp trẻ xuất hiện co giật, bố mẹ phải đặt nhanh một chiếc khăn mềm vào miệng trẻ để ngăn bé cắn vào lưỡi.

Ibuprofen và Paracetamol là hai loại thuốc hạ sốt giảm đau thường được dùng cho trẻ. Tại Việt Nam, Ibuprofen chống chỉ định khi trẻ sốt do sốt xuất huyết, vì vậy, Paracetamol thường được ưu tiên sử dụng. Thuốc có tác dụng sau khoảng nửa tiếng, kéo dài trong khoảng 4 tiếng và chỉ cho trẻ uống liều tiếp theo sau 4-6 tiếng nếu thân nhiệt của trẻ chưa hạ xuống mức an toàn. Khi trẻ sốt quá cao, bố mẹ không tự ý kết hợp Ibuprofen và Paracetamol cho trẻ uống vì điều này không khiến trẻ hạ sốt nhanh hơn mà nó có thể khiến trẻ bị sốc thuốc, gặp nguy hiểm. (3)

Xem thêm: Nguyên nhân và cách điều trị trẻ sốt về đêm

Trẻ em bị sốt bao nhiêu cần đưa đi gặp bác sĩ?

Trong một số trường hợp, sốt ở trẻ liên quan đến các bệnh lý nguy hiểm, có thể khiến trẻ tử vong trong vòng 24 giờ, như bệnh viêm màng não mô cầu, nhiễm trùng huyết, sốc – trụy tim mạch,… Vì vậy, khi trẻ phát sốt, bố mẹ cần theo dõi thân nhiệt, hạ sốt đúng cách và ghi lại các triệu chứng đi kèm khi trẻ sốt. Nếu trẻ có các dấu hiệu sau, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được các bác sĩ hỗ trợ càng sớm càng tốt: 

• Trẻ dưới 2 tháng tuổi bị sốt;
• Trẻ sốt cao trên 40 độ C;
• Sốt cao kéo dài hơn 72 giờ;
• Trẻ có biểu hiện mất nước;
• Sốt cao co giật;
• Có dấu hiệu cứng cổ;
• Đau đầu dữ dội;
• Phát ban trên da;
• Nôn ói nhiều;
• Mất ý thức, lơ mơ;
• Khó đánh thức, ngủ li bì;
• Quấy khóc nhiều;
• Khó thở;
• Không bú được, không nuốt thức ăn hay uống nước được.

Các cách hạ sốt cấp tốc cho trẻ tại nhà

Đối với các trường trẻ sốt ở vừa và nhẹ, mẹ có thể hạ sốt cho trẻ tại nhà bằng các cách hạ sốt không dùng thuốc, gồm: 

• Cho trẻ nghỉ ngơi trong phòng thoáng khí.
• Mặc quần áo thoải mái, có khả năng thấm hút tốt cho trẻ vì việc ủ ấm, mặc quần áo quá kín, quá dày sẽ khiến quá trình tản nhiệt và thoát mồ hôi gặp khó khăn.
• Bổ sung đủ nước và điện giải cho trẻ.
• Lấy khăn mềm thấm nước ấm lau người cho trẻ 5-15 phút/lần, tập trung ở vùng trán, nách và bẹn nhằm giúp lỗ chân lông giãn nở, nhiệt dễ bị đẩy ra ngoài hơn. Lưu ý, chỉ dùng nước ấm lau người cho trẻ, không dùng nước lạnh hoặc đá lạnh vì sự chênh lệch nhiệt độ xảy ra đột ngột sẽ khiến trẻ bị bỏng lạnh, suy hô hấp.
• Theo dõi nhiệt độ của trẻ, đo lại thân nhiệt trung bình khoảng 1-2 tiếng/lần.
• Dùng miếng hạ sốt cho trẻ.
• Bổ sung đủ dưỡng chất, Vitamin và khoáng chất cho trẻ trong mỗi bữa ăn.

Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ bị sốt và những vấn đề sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ khoa Nhi, bệnh viện đa khoa Tâm Anh theo địa chỉ:

Tóm lại, với những thông tin được đề cập về vấn đề “Trẻ sốt bao nhiêu độ là nguy hiểm?”, hy vọng các bậc phụ huynh đã hiểu rõ hơn và nắm được cách chăm sóc phù hợp, đúng cách khi trẻ bị sốt. Đối với các trường hợp trẻ bị sốt cao và cực cao, bố mẹ nên thông báo cho bác sĩ chuyên khoa hoặc đưa trẻ đến các bệnh viện uy tín để được hỗ trợ càng sớm càng tốt, tránh để bệnh kéo dài gây biến chứng nguy hiểm.